Mensen met astma voelen zich vaak beperkt door deze aandoening. Astma zorgt ervoor dat je je benauwd voelt, hoestaanvallen hebt of een piepende ademhaling. In dit artikel kun je lezen over de Buteyko ademmethode en astma. 

Dokter Buteyko deed begin jaren twintig van de vorige eeuw al onderzoek naar de invloed van de ademhaling op de gezondheid. Zo kwam hij erachter dat chronische hyperventilatie de oorzaak is van veel klachten aan de luchtwegen, dus ook van astma. Een gezonde, rustige ademhaling kan veel klachten verlichten. In dit artikel vind je alles over Buteyko’s visie op astma, hoe de Buteyko bij astma werkt en dat deze een andere werking heeft dan medicatie.

Inhoud artikel:

• Wat is astma?
• De ademhaling, een bijzonder proces
• Buteyko’s onderzoek naar de ademhaling
• Buteyko’s visie op astma-aanval
• Wat gebeurt er als je de Buteyko ademhaling toepast?
• Astma en medicatie
• Het verschil in werking: medicijnen of Buteyko ademhaling
• De mening van reguliere artsen
• Ontdek hoe het met jouw ademhaling is: CP test

Wat is astma?

Mensen die last hebben van astma, hebben chronisch ontstekingen aan de longen en luchtwegen. Artsen zien het als een ongeneeslijke ziekte. Het is deels een erfelijke aandoening, maar je kunt het ook ontwikkelen tijdens je leven.

Vanuit de medische wetenschap gezien, wordt astma veroorzaakt door een ontsteking van de luchtwegen. Dit zorgt voor een vernauwing, die het ademen lastig maakt. Bijkomende klachten van astma zijn bronchospasmes, overmatige slijmproductie, niesbuien, jeukende ogen en een piepende ademhaling. Een astma aanval kan zo heftig zijn, dat het voelt alsof je stikt.

Astma heb je altijd. Het kan wel zijn dat je een tijdlang geen last hebt van de symptomen, maar de astma kan altijd weer terugkomen. Dit komt ook doordat er prikkels zijn die de ziekte weer doen oplaaien, zoals allergenen, virussen, vervuiling of zelfs gewoon koude lucht. Dan wordt de ontsteking weer actief en vernauwen de luchtwegen weer. De andere symptomen komen dan ook terug.

Omdat astma niet te genezen is, schrijven artsen medicatie voor die de symptomen onderdrukken. Dit zijn medicijnen op basis van steroiden. Deze doen de ontstekingen afnemen, zodat de luchtwegen weer geopend worden. Hierdoor kan iemand met astma weer (tijdelijk) vrijer ademhalen.

Artsen weten nog niet wat de achterliggende oorzaak van astma is. Ze begrijpen niet hoe het ontstaat en wat het mechanisme is waarom iemand astma krijgt. Over het algemeen wordt er tegen een astma patient gezegd, dat hij of zij er maar mee moet leren leven. Maar er is een arts geweest in Rusland, die veel onderzoek heeft gedaan naar de ademhaling. Hij heeft wel degelijk inzicht gekregen in de manier waarop astma ontstaat en hoe je met behulp van de ademhaling je astma symptomen op een natuurlijke manier kunt verminderen, of zelfs kunt kwijtraken.

De ademhaling: een bijzonder proces

Het lichaam is een complex systeem. Processen binnen het lichaam gaan hun gang, of wij ons er bewust van zijn of niet. De ademhaling is ook zo’n proces, dat ingewikkeld verbonden is met alle delen van het lichaam. Het bijzondere is dat de ademhaling deels bewust geregeld wordt en deel onbewust. Als je wilt, kun je je adem inhouden (en dus tijdelijk stoppen). Maar als je dit te lang blijft doen, dan grijpt het lichaam in en moet je weer gaan ademhalen.

De ademhaling beinvloedt binnen het lichaam eigenlijk alles. Daarom kun je ook maar een paar minuten zonder zuurstof: je lichaam heeft het constant nodig. Zuurstof moet naar alle cellen van het lichaam: de spieren, de organen, zoals het hart en de hersenen, de huid. Maar het is ook van belang voor het goed werken van andere processen, zoals de weerstand, de spijsvertering en je hormoonspiegel.

Ademhalen doe je dus vanzelf. Je hoeft het niet te leren, zou je denken. Toch kan er bij de ademhaling wel degelijk iets fout gaan. Dat is waar dokter Buteyko achterkwam. Hij deed onderzoek naar de frequentie waarop we ademhalen. Eigenlijk deed hij dit, omdat hij zelf leed aan een aantal vervelende klachten, zoals een te hoge bloeddruk. Hij kwam erachter, dat we de laatste vijftig jaar steeds sneller zijn gaan ademhalen. Eigenlijk lijdt bijna elk mens aan “chronische hyperventilatie”.

Buteyko’s onderzoek naar de ademhaling

De ademhaling heeft invloed op allerlei processen. In je bloed heb je een samenstelling van gassen, die belangrijk is voor hoe je je voelt, hoeveel energie je hebt en hoe je lichaam functioneert. Bij het inademen krijg je zuurstof in je longen, en dus uiteindelijk ook in je bloed. Bij het uitademen stoot je CO2, ook wel koolzuurgas genoemd.

De zuurstof die je inademt, wordt door de rode bloedlichaampjes opgenomen. Deze kleine cellen gebruiken hemoglobine om dit te kunnen doen. Via de bloedstroom gaan zij nu op reis om de zuurstof af te geven, aan cellen die dit nodig hebben. Heb je een gezonde ademhaling, dan heb je ook CO2 in je bloed. Dit gas hebben de rode bloedlichaampjes nodig om de zuurstof af te kunnen geven. Adem je te snel en te diep, dan ontstaat er een probleem.

Te snel en te diep ademhalen gooit allerlei processen in de war. Je ademt diep in, waarschijnlijk omdat je denkt dat je dan meer zuurstof binnenkrijgt. Het heeft echter een tegenovergesteld effect. Door het diepe inademen, vul je je longen met veel zuurstof. Maar bij het uitademen stoot je teveel CO2 uit. En dat was het gas dat je rode bloedlichaampjes juist nodig hadden! Ze dwarrelen door je bloedbaan op zoek naar cellen die zuurstof willen, maar als ze er aan komen, dan is er geen CO2 dat hen helpt de de zuurstof af te geven.

Het klinkt tegenstrijdig, maar juist door diep en snel ademhalen ontstaat er dus een tekort aan zuurstof in de cellen. En dat zorgt voor allerhande problemen.

Buteyko bij astma, de positieve kracht van de adem

Er is dus door het snelle en diepe ademhalen een onbalans in het lichaam ontstaan. Het lichaam is zo geprogrammeerd, dat het altijd zal proberen om balans terug te krijgen. Het lichaam beschikt over zijn eigen intelligentie en het weet waar de verstoring vandaan komt, namelijk de te diepe ademhaling.

Wat er bij astma gebeurt, is dat geprobeerd wordt die ademhaling rustiger te krijgen. Dat doet het lichaam door de luchtwegen te blokkeren. De ontstekingen, de overmatige slijmproductie, de benauwdheid, die zijn bedoeld om ervoor te zorgen dat je niet meer zo diep en snel ademhaalt.

Het proces gaat als volgt. Het begint met je manier van ademhalen: je ademt diep in en uit, je verliest teveel CO2. Daardoor verandert de samenstelling van je bloed, dit veroorzaakt verstoringen in allerlei processen in je lichaam. Het kan ook bijvoorbeeld je immuunsysteem verstoren. Daardoor krijg je last van allergische reacties. Door het gebrek aan koolzuurgas ontstaat een tekort aan zuurstof en dat zorgt ervoor dat het gladde spierweefsel van de luchtwegen zich gaat samentrekken. Dit veroorzaakt het benauwde gevoel. Er ontstaat een vicieuze cirkel.

Vaak proberen astmapatienten alleen maar dieper adem te halen, omdat ze zich benauwd voelen. Dat wordt ook aangeraden door artsen, die niet begrijpen dat dit de astma niet beter maakt. Ze halen adem door de mond, waardoor ze alleen maar meer allergenen inademen. Het lichaam probeert met steeds heftiger methodes de ademhaling tot rust te krijgen. Zolang je diep blijft ademhalen, zullen de astma symptomen op de lange duur steeds erger worden.

Maar als je goed naar dit proces kijkt, kun je zien dat astma niets meer is dan een compensatiemechanisme van het lichaam. Het probeert ervoor te zorgen dat je niet nog meer CO2 verliest, want daardoor kan het niet goed functioneren. Het heeft een rustiger, zachte manier van ademhalen nodig en op die manier kan Buteyko bij astma verlichting brengen.

Wat gebeurt er als je de Buteyko ademhaling toepast?

De Buteyko ademhaling kan iedereen onder de knie krijgen. Het is een andere manier van ademhalen. Hierbij kun je per ademteug effectief meer zuurstof binnenkrijgen, terwijl je minder vaak en minder diep ademhaalt. Uiteindelijk zul je meer zuurstof in de cellen van je lichaam krijgen, dan met de manier van ademhalen die je voorheen had.

Door deze manier van ademhalen toe te passen, zullen de waarden van zuurstof en CO2 in je bloed weer in balans komen. De gladde spieren om je luchtwegen heen ontspannen, wat zorgt voor een afname van de benauwdheid. Je hebt geen last meer van hyperventilatie, dus je lichaam heeft de symptomen van astma niet meer nodig. Dat betekent dat je steeds minder last hebt van ontstekingen van de luchtwegen, de vernauwingen zullen minder vaak voorkomen, je voelt je niet meer benauwd.

Het mooie van Buteyko bij astma , is dat het op twee fronten werkt. Het voordeel is dat je niet alleen vrijer kunt ademhalen, het betekent ook dat je de schade aan je longen door astma kunt beperken. Daarnaast kun je door de Buteyko methode ook het functioneren van de gezonde delen van je longen verbeteren. Daardoor kun je je veel energieker voelen dan voorheen.

Het kan dan ook voorkomen dat je de hoeveelheid en frequentie van je medicatie kunt verlagen. Dit zul je altijd in overleg met je arts moeten doen. Door de Buteyko bij astma toe te passen, kun je vrijer ademhalen en dat kan door middel van deze natuurlijke, lichaamseigen methode.

Astma en medicatie

Als je nog twijfelt over Buteyko bij astma in te zetten, omdat je denkt dat medicatie toch ook werkt, dan zou je kunnen nadenken over het volgende. Om de symptomen van astma tegen te gaan, worden steroïden en luchtwegverwijders voorgeschreven. Dit zijn medicijnen die ontstekingen remmen en de spieren van de luchtwegen doen ontspannen. Deze medicatie werkt over het algemeen goed en je kunt ze gemakkelijk innemen (als tablet of via inhalatie). Dat zijn de voordelen van medicatie.

De nadelen zijn echter de bijwerkingen en die kunnen behoorlijk heftig zijn. Zeker voor kinderen, die nog in de groei zijn, betekent astma dat ze hun leven lang deze medicatie zullen moeten nemen en dat ze dus veel last kunnen hebben of krijgen van de bijwerkingen. Maar ook als volwassene is het een belasting voor je lichaam.

Bijwerkingen van steroïden bij inhalatie:

• Irritatie van de slijmvliezen van neus en keel
• Ontstaan van dysfonie: verandering van het stemgeluid
• Heesheid
• Er kunnen schimmelinfecties ontstaan in de keel, mond en het bovenste deel van de luchtwegen, zoals candidiasis.
• Mogelijk verminderde botdichtheid bij kinderen
• Mogelijk afname van groei bij kinderen
• Maag- darm klachten
• Dunner wordende huid en sneller blauwe plekken

Een juiste toepassing van de medicatie kan de kans op sommige bijwerkingen verkleinen. Het ontstaan van schimmelvorming en heesheid kan tegengegaan worden door na te spoelen met water of door het toepassen van een expansiekamer op de inhaler.

Mogelijke bijwerkingen van oraal genomen steroïden:

• Diabetes
• Hoge bloeddruk
• Makkelijk aankomen, gewichtstoename
• Osteoporose
• Stemmingswisselingen
• Maagzweren
• Acne

Bijwerkingen van luchtwegverwijders (zoals ventolin en atrovent):

• Trillende handen
• Onrust
• Hartkloppingen

Niet iedereen heeft last van bijwerkingen en steroiden doen hun werk goed. Door deze te gebruiken kun je de symptomen van astma zover terugdringen, dat je er een stuk minder last van hebt.

Toch zou de Buteyko ademhaling een veel betere oplossing kunnen zijn, om de volgende redenen:

1. Het is een volledig natuurlijke methode: het ademen volgens de Buteyko methode heeft geen vervelende bijwerkingen.

2. Niet alleen de symptomen van astma kunnen verdwijnen, je hele lichaam profiteert van de voordelen van de Buteyko ademhaling.

3. Buteyko ademhaling onderdrukt de symptomen niet, maar doet ze verdwijnen, omdat ze niet meer nodig zijn.

Het verschil in werking van medicijen en Buteyko bij astma

Als je medicatie neemt, neem je lichaamsvreemde stoffen in. Medicatie zijn altijd chemische stoffen en ze veranderen je de processen binnen je lichaam. Dat is een belasting van je lichaam, ze zijn in feite giftig. Dat merk je ook aan de bijwerkingen. Je behandelt een klacht, maar krijgt er een andere voor terug.

Door de Buteyko bij astma te gebruiken, leer je jezelf opnieuw ademhalen. Het brengt je lichaam juist in balans en je kunt vooruitgang merken op allerlei vlakken: meer energie, meer rust in je hoofd, een gezonde spijsvertering en een sterk immuunsysteem. Er zijn dus geen vervelende bijwerkingen. Eigenlijk juist alleen maar positieve effecten.

Verder doen medicijnen bij astma niets anders dan het onderdrukken van de symptomen. Die verdwijnen dus niet, maar worden tijdelijk onderdrukt. Daarom blijft de astma ook altijd terugkomen. Het achterliggende probleem kan door de medicatie niet verholpen worden.

Leer je eenmaal de Buteyko ademhaling, dan kun je dit wel aanpakken. Door anders adem te halen, krijgt je lichaam de kans in evenwicht te komen: CO2 en zuurstof krijgen weer hun juiste waarden. Daardoor kun je zeggen dat de Buteyko ademhaling je lichaam helpt op weg naar genezing, waar medicatie alleen maar de problemen onder het kleed veegt.

Buteyko’s mening over medicatie

Het is zeker niet zo dat dokter Buteyko tegen het gebruik van medicijnen is. Maar hij adviseert wel om te proberen zo min mogelijk hiervan te gebruiken. Door Buteyko bij astma toe te passen, kan de hoeveelheid medicatie voorzichtig afgebouwd worden, onder begeleiding van de behandelend arts. Soms kan het zo goed gaan, dat je helemaal geen medicijnen meer nodig hebt. Het kan ook zo zijn, dat je af en toe voor een korte periode toch steroïden of luchtwegverwijders nodig hebt. Dat je de Buteyko techniek kent, betekent niet dat je nooit meer medicatie zou mogen nemen. Maar als je ze niet standaard inneemt, heb je al heel veel winst geboekt en voorkom je tevens veel van de bijwerkingen

De mening van artsen in het reguliere medische circuit

Waarom hoor je nooit iets over de Buteyko ademhaling als je bij je behandelend arts komt? Voor een arts klinkt wat dokter Buteyko zegt heel tegenstrijdig in de oren. Zij raden een astmapatiënt juist aan om dieper adem te halen. Buteyko is een duidelijk geval van een arts die iets ontdekt, waar zijn collega’s nog niet achter zijn gaan staan. Dat is in de medische wereld wel vaker voorgekomen.

Toch is wat Buteyko zegt wel degelijk onderzocht. Je kunt namelijk meten (en dat is ook gedaan) hoeveel liter lucht iemand inademt. Een astmapatient ademt over het algemeen 1,5 tot 2 keer zoveel lucht in als iemand zonder astma. Bij en astmapatient die een astma-aanval heeft, neemt dat getal alleen maar toe. Vergelijk deze cijfers:

Gezond persoon: ademt 6 liter lucht per minuut

Astmapatient: 10 tot 40 liter per minuut

Deze cijfers, de chronische hyperventilatie, is de reden dat de astma symptomen ontstaan: om te zorgen dat deze enorme hoeveelheid zuurstof die je inademt gereduceerd wordt.

In het buitenland is er al geregeld onderzoek gedaan naar de effecten van de Buteyko ademhaling op astma. Daaruit blijkt dat deze manier van ademhaling een zeer positieve bijdrage kan leveren aan het doen verdwijnen van de astma klachten. Een groot deel van de deelnemers aan het onderzoek kan, na enkele maanden oefenen, zelfs stoppen met medicatie. In Nederland is helaas nog geen officieel onderzoek gedaan.

Ontdek hoe het met jouw ademhaling is

Ben jij benieuwd hoe jouw ademhaling er aan toe is? De beste manier om daar achter te komen is door je Controle Pauze te testen. Deze test vertelt je hoe het met je ademhaling gesteld is. De test gaat als volgt:

Je zit rustig rechtop. Adem een paar minuten normaal in en uit. Na een uitademing, houd je je adem in. Dit is de pauze. Je meet hoe lang de pauze kunt volhouden, zonder inspanning. Het is de bedoeling dat het je geen moeite kost. Als je ook maar de lichtste aandrang voelt om in te ademen, dan doe je dat en stop je met tellen.

Hoe lager het getal van de Controle Pauze, hoe zwaarder en dieper je ademhaling is. Heb je juist een hoog getal, dan is je ademhaling rustig. Met de Buteyko ademhaling kun je leren om het getal van je Controle Pauze omhoog te krijgen. Dan leer je dus gezond en kalm te ademen.

De cijfers van de Controle Pauze test

Je meet de Controle Pauze in seconden. De test kun je hier doen.

Wat betekent de uitslag?

De Controle Pauze ligt rond de 10 seconden

Je ademhaling gaat snel en diep, je ademt net zoveel als 4 tot 8 gezonde mensen te gelijk, tussen de 20 en 40 liter per minuut. Doordat je teveel CO2 uitademt, heb je te weinig koolzuurgas om zuurstof af te geven aan de cellen van je lichaam. Dit kan nare gevolgen hebben voor je gezondheid.

De Controle Pauze ligt rond de 20 seconden

Je ademhaling is twee keer zo snel als wat de medische norm aangeeft. Je kunt ziektes onder de leden hebben, die stabiel zijn. Bij stress ga je waarschijnlijk nog sneller ademhalen.

De Controle Pauze ligt rond de 30 seconden

Heb je een Controle Pauze van rond de 30, dan zit je rond het gemiddelde van de hedendaagse moderne mens. Je ademt tussen de 7 en 11 liter per minuut. Je hebt dus meer zuurstof tot je beschikking, maar er is nog veel ruimte voor betering. Ook met deze CP kun je problemen met je gezondheid krijgen. Met de Buteyko ademtechniek kun je van 11 naar 6 liter per minuut gaan, wat zorgt voor een nog betere afgifte van zuurstof in je bloed.

De Controle Pauze ligt rond de 40 seconden of hoger

De medische norm ligt op 40 seconden en dan heb je waarschijnlijk een goede gezondheid. Je haalt 12 keer per minuut adem. Na een uitademing, zorgt je lichaam automatisch voor een pauze. Dit is meestal niet het geval bij een Controle Pauze die lager ligt dan 40.

Als je astma hebt, lang is het cijfer van de Controle Pauze test waarschijnlijk laag. Dat is een teken dat je problemen met je gezondheid hebt en ook de achterliggende oorzaak van je astma. Deze problemen kun je aanpakken door de ademtechniek van dokter Buteyko te leren. Om deze onder de knie te krijgen kun je een cursus volgen. Wij starten regelmatig nieuwe cursussen op onze locatie in Amstelveen. Lees er meer over via deze link.