Ademhalen, dat is waar je neus voor is, maar wist je dat de neus wel 30 verschillende functies heeft? Naast het verwarmen en filteren van de lucht, taken die de meeste mensen wel kennen, helpt de neus hyperventilatie voorkomen, zorgt ademhalen door de neus voor een betere mondgezondheid en vermindert het ook de kans op snurken. Lees hier alles over de 30 functies van de neus.

Verschil tussen neus- en mond ademhaling

Ademhalen door de neus heeft veel invloed op je gezondheid. Niet alleen wordt de lucht gefilterd, dus loop je minder kans op ziektes door bacteriën en virussen die je inademt, de neus heeft nog veel meer functies. Veel mensen denken dat het niet uitmaakt of ze door de neus of de mond ademen. Je krijgt sowieso zuurstof binnen, toch?

Maar de mond is eigenlijk helemaal niet geschikt om adem mee te halen. Het is niet voor niks dat je een paard of een kat niet door zijn mond ziet ademhalen. Zit een kat te hijgen met zijn bek open, dat is er iets serieus mis! (Dat een hond door zijn bek ademt als hij het warm heeft, is een uitzondering, omdat honden niet kunnen zweten. Voor een mens is dat niet de bedoeling).

Dokter Buteyko, die een expert op het gebied van ademhalen was, zei ook altijd: Haal net zo vaak adem door je mond, als dat je eet met je neus. Dat is dus iets wat je niet moet doen. Je neus heb je om adem te halen, die is daar specifiek voor gebouwd. Dat is gemakkelijk te zien aan hoe de neus in elkaar zit.

De bouw van de neus

De neus bestaat uit het neusslijmvlies met trilharen en reukreceptoren. Je hebt twee neusvleugels, en de luchtkanalen worden gescheiden door een neustussenschot. De luchtkanalen lopen door tot aan de neus-keelholte. Deze is via de buis van Eustachius rechtstreeks verbonden met oren. De neusholte omvat ook drie dunne botplaten (neusschelpen) die met slijmvlies bekleed zijn. Zij zorgen voor oppervlaktevergroting van de neusholte.

Alle onderdelen van de neus met de neusholtes hebben allemaal een functie om de ademhaling zo optimaal mogelijk te maken en het lichaam gezond te houden en te beschermen. Zoals je hieronder kunt zien aan de taken van de neus, kan de mond hier helemaal niet voor zorgen.

De 30 functies van de neus

1. Luchtbevochtiging

Zorgt voor het vochtig maken van de lucht die je inademt. Via de neus kan de lucht veel vochtiger worden gemaakt dan wanneer je door je mond ademt. Een grotere vochtigheid helpt de microscopisch kleine haartjes goed te bewegen en de lucht te filteren. Ook de longen hebben vocht nodig om goed te kunnen functioneren. Adem je door de mond, dan adem je droge lucht in, die direct in de longen terecht komt. Dit zorgt voor uitdroging van de longblaasjes. Deze reageren hierop door slijm aan te maken, waarmee ze de longen beschermen. Dat wil je voorkomen, dus ademhalen via de neus helpt je longen gezond te houden. Ook uitademen kun je beter door de neus doen. Uitademen via de mond zorgt ervoor dat je veel vocht verliest.

2. Verwarmen van de lucht

Als je door je neus ademt, wordt de lucht verwarmd tot ongeveer 35 graden, voor het in de longen komt. De plooien in de neusholtes, die zorgen voor oppervlaktevergroting, vertragen de doorstroming van lucht. Door de circulaties die ontstaan kan deze worden opgewarmd. Wanneer je door je mond ademt, kan de lucht niet zo snel opgewarmd worden. Omdat de omgevingstemperatuur vaak een stuk lager is (zeker in de winter), adem je ijskoude lucht in. Dit belast je lichaam, omdat het dan extra hard moet werken omdat de koude lucht je afkoelt. Koude lucht kan ook zorgen voor extra irritatie van het longweefsel.

3. Filteren van de lucht

De haartjes in de neus vangen allerlei kleine deeltjes op, zodat voorkomen wordt dat ze in de longen terecht komen. Adem je door je mond, dan is dit filtersysteem niet aanwezig. Je loopt dus een groter risico ziek te worden. Het neusslijmvlies zorgt ook voor de niesreflex. Als het geprikkeld wordt, voel je een haast niet te onderdrukken neiging om diep in te ademen, waarna je explosief uitademt. Dit zorgt ervoor dat alle vastzittende en irriterende deeltjes uitgestoten worden.

4. Zorgt voor vertraging van de luchtstroom

Ademen door de neus helpt de luchtstroom te vertragen, doordat er meer weerstand en lege holtes zijn waar de lucht doorheen moet. Dit is belangrijk omdat de ademhaling te reguleren. In de neus zitten ook sensoren die de stroom van de lucht kunnen waarnemen. Daarmee blijft je ademhaling in balans: niet te snel of te langzaam. Ademhalen door de mond bevordert chronische hyperventilatie, waarbij je te snel en te diep ademhaalt. Dit heeft vele negatieve gevolgen voor je gezondheid. Zie voor meer informatie: https://ademlab.nl/buteyko/chronische-hyperventilatie/

5. Helpt vorming van het gezicht

Als een kind van jongs af aan al door de neus ademt, helpt dit bij de vorming van de tong en de lippen. Zo worden misvormingen aan de tanden voorkomen.

6. Vorming van de kaak

Ook de kaak wordt op de juiste manier gevormd. De neusademhaling helpt van jongs af aan al te zorgen voor een beter gevormd gezicht. Het geven van borstvoeding aan baby’s bevordert de ontwikkeling van de tong, die op zijn beurt belangrijk is bij het het leren ademhalen door de neus. Dit alles zorgt voor een betere ontwikkeling van de kaak.

7. Goed ontwikkelde holtes

Ademen door de neus stimuleert de ontwikkeling van de holtes in het gezicht. Wie van jongs af aan al door de mond ademt, heeft vaak een smal gezicht. Ademhalen door de neus, bevordert doorstroming van lucht door de holtes, wat een goede groei bevordert. Vanaf het vierde levensjaar beginnen de holtes te groeien.

8. Zorgt voor een vrije doorstroming van lucht

Zowel de neushaartjes als de niesreflex helpen bij het vrijhouden van de luchtwegen.

9. Vermindert de kans op snurken

Snurken ontstaat als je met je mond open slaapt. Die kans is het grootste als je op je rug ligt. Als je door je mond ademt tijdens het slapen, ga je onbewust dieper ademhalen en er ontstaat dan hyperventilatie. Je ademt meer zuurstof in en teveel CO2 uit. Je lichaam raakt in de problemen doordat het de ingeademde zuurstof niet kan opnemen, door het gebrek aan CO2 (lees hier meer over de gevolgen van snurken).

Chronische hyperventilatie zorgt voor allerlei gezondheidsproblemen. Het lichaam is een intelligent systeem. Het zal proberen de hyperventilatie te remmen. Tijdens de slaap doet het dat door te snurken. De slijmvliezen zwellen op, zodat de adem er minder snel doorheen kan gaan. Snurken is dus eigenlijk een verdedigingsmechanisme om hyperventilatie tegen te gaan.

Je kunt snurken voorkomen door op je zij of buik te slapen of mondtape te gebruiken. Als je door je neus ademhaalt, zul je niet snurken. Je ademhaling blijft rustig en je kunt genieten van een gezonde nachtrust.

10. Verkleint de kans op allergieën

De mondademhaling vergroot de kans op chronische hyperventilatie. Het te snelle en diepe ademhalen brengt je immuunsysteem van slag, waardoor je een grotere kans hebt op het ontstaan van allergieën. Niet alleen dat, ook adem je via je mond allerlei kleine deeltjes in, die niet uit de lucht gefilterd worden. Dit vergroot ook de kans op allergieën.

11. Je kunt ruiken

De neus beschikt over reukreceptoren. Deze kunnen alleen hun werk doen als er lucht langs komt. Dat gaat dus niet als je via je mond ademhaalt. Ruiken is belangrijk: het helpt je de wereld waar te nemen. Geur is belangrijk om je informatie te geven over de kwaliteit van de lucht en van wat er in je omgeving speelt.

12. Een beter immuunsysteem

Als je door je neus inademt, zorgen de microscopisch kleine haartjes ervoor dat deeltjes, bacillen en virussen in het slijmvlies blijven plakken. In het slijmvlies zit een stof met een antibacteriële werking (lysozym). Het breekt de celwand van bacteriën af, waardoor deze kwetsbaar zijn. Het slijm wordt afgevoerd naar de maag, doordat je het doorslikt. Eenmaal in de maag worden de bacteriën gedood door het maagzuur. Het neusslijmvlies is dus de eerste barrière waar indringers langskomen en functioneert dus als ondersteuning van het immuunsysteem.

13. Samenwerking met de rest van het lichaam

De neusademhaling zorgt voor een rustiger ademhaling. Omdat de lucht langs het septum en door de holtes moet gaan, vertraagt de luchtstroom. Daardoor kan de ademhaling beter integreren met andere biologische processen.

14. Gezondere mond

Ademhalen via de mond zorgt voor het uitdrogen van het tandvlees en verhoogt de zuurgraad in de mond. Dit kan problemen met het tandvlees, zoals ontstekingen, veroorzaken en vergroot de kans op gaatjes. Een droge mond kan ook een slechte adem in de hand werken.

15. Doorstroom in de holtes

Verstopte holtes kunnen pijnlijk voelen. Door altijd door je neus te ademen, blijven je holtes beter schoon, het helpt een vochtig milieu te onderhouden en verkleint daardoor de kans op ontstoken holtes.

16. Helpt je te ontspannen

Chronische hyperventilatie heeft niet alleen op je fysieke gezondheid een negatieve invloed, ook mentaal zorgt het voor problemen. Een te snelle en diepe ademhaling veroorzaakt een gevoel van stress en je wordt vatbaarder voor angsten. De hersenen voelen zich door chronische hyperventilatie constant onder druk staan en ze zullen steeds heviger reageren op prikkels. Dit veroorzaakt een toename van angstgedachten.

Als je door je neus ademt, komen alle systemen van het lichaam weer in balans. Het tekort aan CO2 verdwijnt, waardoor je organen (ook je hersenen) voldoende zuurstof krijgen. De stress verdwijnt. Daarmee bevordert de neusademhaling dus ook je mentale gezondheid. Je kunt beter omgaan met spanningen en zult minder last hebben van angsten.

17. Verbetert slaappatronen

De neusademhaling en dus een rustige ademhaling ondersteunt de werking van de hypofyse. Deze is verantwoordelijk voor het reguleren van je slaappatroon.

18. Helpt bij een goede houding en werking van spieren

Uit onderzoek is gebleken dat een gezonde (neus)ademhaling invloed heeft op je houding en eventuele pijn in gewrichten en spieren, vooral in de rug en nek. Je hebt een goede houding nodig om goed adem te kunnen halen, maar het werkt ook omgekeerd. Je kunt pijn in de borst, rug en nek krijgen als je verkeerd ademhaalt. Maar om vrij adem te kunnen halen, is een stevige ruggengraat nodig, en moet de nek vrij kunnen bewegen. 

19. Zorgt voor een gezonde CO2 balans

Omdat de doorgang van de neus nu eenmaal smal is, kan er niet teveel lucht in- en uit gaan. Door de neus ademen beperkt de hoeveelheid CO2 die je uit kunt ademen. CO2 blijft enige tijd in de holtes zitten. Deze stof is nodig om de luchtwegen en bloedvaten open te houden. Een gebrek hieraan (veroorzaakt door door de mond te ademen), kan verkramping van spieren en dus vernauwing van de luchtwegen veroorzaken.

CO2 is ook van belang om zuurstof te kunnen opnemen uit het bloed. Een gebrek aan CO2 is het belangrijkste gevolg van chronische hyperventilatie. Het veroorzaakt een onbalans in je bloed, waar je lichaam verschillende klachten van kan krijgen. De neusademhaling toepassen voorkomt het overmatig uitstoten van CO2.

20. Voorkomt verstopping

Ademhalen door de neus helpt het opzwellen van de slijmvliezen van de neus en luchtwegen te voorkomen.

21. Afvoer van tranen

Bij een gezonde ademhaling blijven de traanbuizen goed open en kunnen overtollige tranen goed afgevoerd worden.

22. Productie van stikstofoxide

In de holtes wordt stikstofoxide geproduceerd. Dit gas is een natuurlijke verdelger van bacteriën en het remt ontstekingen. Het helpt ook nog eens de bronchiën te verwijden, zodat je vrij kunt ademhalen.

23. Maakt je bewust van emoties

Door je neus kun je ruiken en dat vermogen is verbonden met het limbische systeem. Geur werkt op je emoties, waardoor je je daar bewuster van wordt. Ook kun je heel oude herinneringen terughalen door middel van geur.

24. Helpt bij het reguleren van je temperatuur

De neusademhaling laat lucht via je holtes naar binnen komen. Hierdoor komt er koele lucht langs de bloedvaten, die op hun beurt ervoor zorgen dat de hypofyse gekoeld wordt. Dit is van belang om je lichaamstemperatuur te reguleren.

25. In evenwicht blijven

Ook om je evenwicht te kunnen bewaren is de ademhaling belangrijk. Als eerste komt lucht die door de neus ingeademd wordt langs het midden van je hoofd, waardoor je onbewust ervaart dat je in balans bent. Daarnaast heeft de ademhaling (zoals eerder vermeld) veel invloed op je zenuwstelsel. Door chronische hyperventilatie ga je meer stress voelen, spannen je spieren zich en raak je zowel fysiek als emotioneel uit balans. Gestreste mensen kunnen niet meer soepel door het leven bewegen. Je zult sneller je evenwicht verliezen. Adem daarom door je neus, en voel je zeker in jezelf.

26. Voor een rustige, diepe meditatie

Hoe rustiger de ademhaling, hoe rustiger jezelf bent. De neusademhaling zorgt voor een voedende ademhaling, die helpt bij het mediteren. Zo kom je dichter bij jezelf, ben je geaard en zul je meer energie hebben.

27. Bevordert doorstroming van het ruggenmergvocht

Ruggenmergvocht stroomt door de ruggengraat. Het is nodig voor een goed functioneren van het zenuwstelsel. Het ademen via de neus stimuleert fluctuaties in deze vloeistof, doordat het kleine bewegingen veroorzaakt in de schedel. Dit draagt bij aan een gezond zenuwstelsel.

28. Positieve invloed op het immuunsysteem

Door via de neus adem te halen wordt de productie van immunoglobuline bevordert, wat de werking van het immuunsysteem ondersteunt.

29. Maakt slijm aan

In je neus en de holtes wordt slijm aangemaakt (ook wel bekend als snot). Dit slijm heeft meerdere functies: het zorgt ervoor dat de neus niet te droog wordt en helpt stof, bacteriën en andere kleine deeltjes tegen te houden, zodat ze niet in je lichaam terecht komt. Het slijm wordt gemaakt door slijmproducerende cellen. Het bestaat uit water, eiwitten en zouten.

Als je gezond bent is het slijm helder. Maar als je last hebt van een infectie of iets anders dat je gezondheid bedreigt, kan het een andere kleur hebben. De kleur kan veel zeggen over je gezondheid. Snot kan geel, wit, groen, rood, bruin of zwart zijn. Wit slijm betekent dat je verstopt zit, is het geel, dan is je weerstand actief en ben je verkouden. Bij groen snot heb je een bacteriële infectie. Rood snot duidt op bloed in het slijm, er is een vaatje gesprongen. Is het bruin, dan kan er sprake zijn van een vervuilende stof die je hebt ingeademd. Zwart snot komt voor bij mensen die roken of last hebben van een schimmelinfectie.

30. Zorgt ervoor dat andere zintuigen werken

Zonder neus zou je je voedsel lang zo goed niet kunnen proeven. Wat je proeven noemt is een samenspel van de zintuigen. Als je aan het eten bent, ruikt de neus je voedsel en deze stuurt de informatie naar de mond. Smaak en geur versterken elkaar dus. Daarom is het zo dat als je flink verkouden bent, je meestal niet goed kunt proeven.

Ook bij het horen is de neus belangrijk. Via de buis van Eustachius staat de neus-keelholte in verbinding met de oren, en specifiek met het middenoor. Door de neus-keelholte kan het middenoor met lucht gevuld worden, waardoor de luchtdruk in het oor gelijk getrokken wordt met de buitenlucht. Dat maakt het mogelijk dat je goed kunt horen.